Nauka

POST SCRIPTUM

  Z wielkim żalem zawiadamiam że w dniu 11 Lutego 2023 zmarł Prof. Rafał Henryk Krawczyk. Uroczyszte pożegnanie odbędzie się 24 Lutego o godzinie 12:30 w domu pogrzebowym Styks na ul. św. Wincentego 79 (przy cm. Bródnowskim). Wedle woli zmarłego, prosimy nie składać kwiatów, lecz oferować datek na ochronę zwierząt.
Read More

BIAŁORUŚ I UKRAINA. TO JUŻ SKRAJ EUROPY CZY JEDNAK ŚRODEK?

Obserwatorów widowisk sportowych zastanawia uderzająco wysoki udział czarnoskórych i zagadkowa nieobecność muzułmanów. W meczach piłki nożnej czarny kolor staje się dominujący prowadząc do zastanowienia nad stopniem europejskości tego sportu wobec niemożności pełnej asymilacji czarnych przez białe otoczenie. W praktyce, tego rodzaju ekskluzywność dotyczy też muzułmanów. Gdzie się podziali ludzie uważający się za spadkobierców zachodniej kultury? O ile w miarę niepostrzeżenie wiele narodowości dawało się skutecznie wchłaniać, o tyle uderzająca odmienność czarnoskórych nazbyt rzuca się w oczy by gładko uznać ich kulturową jednakowość i taką samą przynależność do Zachodu. Muzułmanie otwarcie podkreślają swą obcość, a nawet wrogość wobec europejskiej tradycji historycznej.…
Read More

‘RZECZPOSPOLITA’: BYT SAMOISTNY, ”POLSKA Z LITWĄ”, „POLSKA I LITWA”, CZY JESZCZE INACZEJ?

Dzieje Polski, to szczególna przestrzeń w historii Europy. Formalnie sprawa jest prosta, jako że historycy wyodrębnili cztery formacje pretendujące do polskości: Polska Piastów, kraj w środku ówczesnej Europy (960-1370, razem 410 lat). I Rzeczpospolita, której numeracyjną Jedynkę dodano wstecznie, tuż przed rozbiorami i zniknięciem z mapy kontynentu. Nie była zresztą już krajem jej środka stając się obszernym wschodnim pograniczem europejskości z moskiewską odmianą ruskości (1569-1795, razem 236 lat). Była Rzeczpospolita Druga pragnąca przez lat dwadzieścia bezskutecznie naśladować tę Pierwszą (1918-1939) a także Trzecia, czyli obecna (licząc od 1989 roku), której numeracja ma o tyle charakter czysto formalny nie merytoryczny, że nie…
Read More

CZYM WŁAŚCIWIE JEST POLSKOŚĆ?

Tytułowe pytanie, to niezamierzony rezultat rozważań o istocie polskości. A to, że jej obraz jest – wbrew wysiłkom publicystów - nieporównywalny z historią innych, stało się w pełni klarowne niedawno i dopiero wtedy, gdy nadszedł czas na podsumowanie wszystkich jej cech w zestawieniu z resztą Europy. Niedawna, historia kraju wydawała się być – bo tak ją przedstawiało tradycyjne podejście – zbliżona do dziejów innych narodów - Anglii, Włoch czy Francji. Wnikliwe spojrzenie wykazuje jednak, że polskość, to historia nie tylko jak tamtych długa i sięgająca średniowiecza, ale zjawisko swoiście „skokowe” i coś znacznie bardziej skomplikowanego od niemieckości, włoskości czy szwedzkości.…
Read More

WIELKIE KSIĘSTWO BELARUSI

Jako samodzielne państwo Białoruś istnieje dopiero trzy dziesięciolecia, ale w szerzej rozumianej historii ma jej za sobą więcej niż pół tysiąclecia. Tyle, że najważniejsze źródło historii regionu, to polsko-litewska unia zawarta w Krewie w 1385 r., która wraz z powołaniem wielkiego księcia litewskiego na króla polskiego dała początek Rzeczypospolitej Polski i Litwy, otwierając ówczesne Wielkie Księstwo Litewskie na wpływy zachodnie i blokując ekspansywność mongolszczyzny. Z tego rachunku wynika, że region jako całość ma już sześćset trzydzieści pięć lat historii. Tyle, że historii szczególnej i niejednolitej, dającej równie niespodziane rezultaty. (więcej…)
Read More

KORONAWIRUS A POZIOM MÓRZ I OCEANÓW. ALARM, CZY TYLKO OSTRZEŻENIE?

Koronawirus? Obudzimy się po nim (kto się obudzi ten górą!) w zupełnie innym świecie pełnym głębokich przewartościowań. Przed nami globalny test prawdy. Niewielu z nas zdaje sobie jednak sprawę z tego, co się właściwie wokół nas dzieje. Na pierwszy rzut oka dzień toczy się jak zwykle i niewiele się zmieniło. Jeśli dzisiaj jednak czegoś szczególnie nasłuchujemy, to wiadomości o koronawirusie. Przestaliśmy już traktować go jako czyjąś a dla nas odległą przygodę z egzotyczną chorobą. Angela Merkel oświadczyła, iż spodziewa się, że na terenie Niemiec zachoruje nawet 60 procent mieszkańców czyli prawie 50 milionów ludzi. Tyle, że powstaje pytanie, skąd ona…
Read More

(4) POJAWIENIE SIĘ EUROPY [1]

Tekst jest fragmentem książki prof. Rafała Krawczyka „Mitteleuropa czy Sarmatia Europea?”. Pozostałe będą publikowane w kolejności  w miesięcznych odstępach. Przyczyną radykalnego wyodrębnienia się naszego kontynentu od reszty świata jest jego unikalna tożsamość językowo-mentalna. To bowiem używany język narzuca społeczeństwom matrycę pojęciową a także sposób widzenia otoczenia. Rzecz w tym, że nie jest on kwestią swobodnego wyboru, lecz rezultatem historycznych konsekwencji, których mechanizmu nie znamy i na które nie mamy wpływu. Nie wiemy, na przykład, dlaczego języki indoeuropejskie narodziły się jako wybitnie elastyczne, za to chińskie krańcowo sztywne, Jak zauważył polski uczony, „język, to utrwalenie myśli”.[2] Dlaczego przypadł nam taki a nie…
Read More

(3) Zachód to jedność czy tylko jednolitość?

Tekst jest fragmentem książki prof. Rafała Krawczyka „Mitteleuropa czy Sarmatia Europea?”. Pozostałe będą publikowane w kolejności  w miesięcznych odstępach. Amerykański analityk George Friedman zauważył, że „kiedy mówimy o przyszłości, możemy być pewni jednego, że rzeczy, które  wydają się trwałe i pewne, mogą się zmienić z błyskawiczną szybkością”. Dzieje się tak dlatego, że każde zjawisko ma osobne korzenie i własną historię i jeśli tkwi w nich wystarczająco długo staje się trwałym elementem ciągłości historii zupełnie niezależnym od bieżącego postępowania polityków. Europa nie jest wyjątkiem. Sam mechanizm jej powstawania zwiastował pojawienie się tworu, który – inaczej niż pozostałe – nie był zamkniętym obszarem…
Read More

CZY ZNANY NAM ŚWIAT SPŁYNIE Z WODĄ? CO MA PIERNIK DO WIATRAKA?

Najczęstszym motywem naszych rozważań są globalne następstwa wizji Braudela (1902-1985), twierdzącego, że musimy w stosunku do dziejów ludzkości rozróżnić trzy rodzaje analizy, uzależnionej od ich cywilizacyjnego znaczenia: bieżące – to sfera aktualnej polityki, średniookresowe, są zamknięte w procesach gospodarczych. Najważniejsze są jednak te długookresowe, określone przez autora mianem długiego trwania. Pierwsza to angażuje nasz umysly codziennie i koncentruje w przestrzeni aktualnych działań. Wciąga też ludzi najbardziej, jako że dotyczy ich bezpośrednio i pozwala odczuwać jako część własnego życia. Faktycznie jednak ma dla naszych losów znaczenie niewielkie, ilustruje tylko to, co jest bieżącym zestawem wydarzeń pozwalając markować samodzielną dynamikę działań politycznych, tyle,…
Read More

TERAŹNIEJSZOŚĆ, KTÓRA JEST PRZESZŁOŚCIĄ

Po lekturze książek Feliksa Konecznego publikowanych przed kilkudziesięciu laty nie mogę wyjść z podziwu dla ich wciąż aktualnej przenikliwości i badawczej odwagi. To rzadki przypadek twórczości, która przemija tak wolno, że długo nie może być zastąpiona przez nowe rozwiązania. W tym wypadku przyczyna jest prosta - nie pojawiają się lepsze i obszerniejsze, bo też i omawiana materia jest nie tylko wyjątkowo trudna do ogarnięcia, ale wymaga wielkiej historycznej wyobraźni. A przecież geneza współczesności kryje się w przeszłości, nie jest więc zrozumiałe dlaczego dzisiejsze media są pełne najrozmaitszych komentarzy o sprawach bieżących, lecz bardzo niechętnie zajmują się kwestią podstawową – samą…
Read More
No widgets found. Go to Widget page and add the widget in Offcanvas Sidebar Widget Area.