Świat

(2) Gdzie kończy się Europa i zaczyna Azja?

Tekst jest fragmentem książki prof. Rafała Krawczyka „Mitteleuropa czy Sarmatia Europea?”. Pozostałe będą publikowane w kolejności  w miesięcznych odstępach.   „Racjonalnie myślący ludzie – twierdzi George Friedman - nie są zdolni do przewidywania przyszłości. (...) Ich działania są zdeterminowane przez okoliczności”. Pojawianie się nowych zdarzeń staje się więc zaskoczeniem i odbiega od oczekiwań. Niełatwo jest przebić się z przekazem, że choć żyjemy tu i teraz i jesteśmy coraz lepiej w tym osadzeni, to nie mamy większego wpływu na kształtowanie się rzeczywistości. Ta jest swego rodzaju krzyżówką znanej nam przeszłości i zupełnie nieznanej przyszłości. Sytuacja jest następstwem historycznego procesu społecznego, w którym nasz…
Read More

CZY MOŻE NAM SIĘ ZDARZYĆ POWTÓRKA Z HITLERA?

Czy hitleryzm może się odrodzić? „To niemożliwe - skomentuje wielu – przecież to dawno wygasła historia! Teraz jest inaczej! Rośnie społeczny dobrobyt, nie grozi nam ani agresywny faszyzm, ani wielka światowa wojna. Żyjemy w Europie w najdłuższym okresie pokoju, a jej narody dążą do integracji a nie do nowych wojen!”. Warto przypomnieć, że przed I wojną światową także miał miejsce – jak się powszechnie uważało – najzupełniej trwały i bogobojny spokój. Nikomu nie przychodziło do głowy, że zakończy się wymordowaniem milionów ludzi w dwóch światowych wojnach. Przecież nie chciał tego nikt. Prawda, że Niemcy czuli się historią pokrzywdzeni, ale sami…
Read More

(1) „Mitteleuropa czy Sarmatia Europea?”

Tekst jest fragmentem książki prof. Rafała Krawczyka „Mitteleuropa czy Sarmatia Europea?”. Pozostałe będą publikowane w kolejności  w miesięcznych odstępach. Paul Gaugin „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”, 1897   Treścią naszych rozważań będą okoliczności dołączenia krajów naszego regionu do zachodniej części kontynentu. Dzisiaj, nie jest to już sensacją, ale tego echo odgrywa istotną rolę w relacjach wewnątrzunijnych. W swej istocie, początki dzisiejszego Zachodu sięgają śródziemnomorskiej starożytności,  która w ciągu ostatnich dwóch tysięcy lat przekształciła się nie tylko w twór globalny lecz również w najpotężniejszą i najbardziej ekspansywną strukturę kulturową świata. Wedle różnych analiz, cywilizacji o globalnym zasięgu jest w świecie kilka,…
Read More

CZY ZNANY NAM ŚWIAT SPŁYNIE Z WODĄ? CO MA PIERNIK DO WIATRAKA?

Najczęstszym motywem naszych rozważań są globalne następstwa wizji Braudela (1902-1985), twierdzącego, że musimy w stosunku do dziejów ludzkości rozróżnić trzy rodzaje analizy, uzależnionej od ich cywilizacyjnego znaczenia: bieżące – to sfera aktualnej polityki, średniookresowe, są zamknięte w procesach gospodarczych. Najważniejsze są jednak te długookresowe, określone przez autora mianem długiego trwania. Pierwsza to angażuje nasz umysly codziennie i koncentruje w przestrzeni aktualnych działań. Wciąga też ludzi najbardziej, jako że dotyczy ich bezpośrednio i pozwala odczuwać jako część własnego życia. Faktycznie jednak ma dla naszych losów znaczenie niewielkie, ilustruje tylko to, co jest bieżącym zestawem wydarzeń pozwalając markować samodzielną dynamikę działań politycznych, tyle,…
Read More

ROSJA, CZYLI NIE WIADOMO CO TO WŁAŚCIWIE JEST

Rosjanie i ich kraj fascynuje wielu obserwatorów. Polacy odczuwają te emocje na własnej skórze i to od kilkuset lat. Odczuwają je w negatywnym rozumieniu słowa, ponieważ Rosja wydaje się im nie tylko groźna i agresywna, ale i niezrozumiała. Polska była zawsze rodzajem europejsko-rosyjskiego pogranicza – kiedyś przedmurzem Europy wobec azjatyckiego barbarzyństwa, potem barierą wobec wpływów mogących do Rosji napływać z Zachodu. Tak czy owak, nasz kraj był uważany za przeszkodę wobec możliwości złączenia się Europy z Rosją w jedną przestrzeń kulturową i uznania tej ostatniej za europejskiego partnera. Następstwa sprowadzały się do tego, że stosunek Polaków do Rosjan był bardziej…
Read More

TERAŹNIEJSZOŚĆ, KTÓRA JEST PRZESZŁOŚCIĄ

Po lekturze książek Feliksa Konecznego publikowanych przed kilkudziesięciu laty nie mogę wyjść z podziwu dla ich wciąż aktualnej przenikliwości i badawczej odwagi. To rzadki przypadek twórczości, która przemija tak wolno, że długo nie może być zastąpiona przez nowe rozwiązania. W tym wypadku przyczyna jest prosta - nie pojawiają się lepsze i obszerniejsze, bo też i omawiana materia jest nie tylko wyjątkowo trudna do ogarnięcia, ale wymaga wielkiej historycznej wyobraźni. A przecież geneza współczesności kryje się w przeszłości, nie jest więc zrozumiałe dlaczego dzisiejsze media są pełne najrozmaitszych komentarzy o sprawach bieżących, lecz bardzo niechętnie zajmują się kwestią podstawową – samą…
Read More

AMAZONIA, POŻARY I BREXIT. CZY WODA I POWIETRZE BĘDĄ NA KARTKI?

Amazońskie i afrykańskie pożary, to dla świata wiadomość więcej niż zła. Pożar nigdy nie jest ludziom przyjazny, ale taki, który nie daje się ugasić niesie nieodwracalne następstwa. Nie tylko dlatego, że płomienie mają niszczycielski charakter, lecz również i z tej przyczyny, że pojawiają się tego skutki globalne. Tu, w Europie, wydawać się może, iż to nie nasz problem, bo ogień wybucha gdzieś daleko - w strefie równikowej Afryki czy południowej Ameryki, więc nam nic do tego. To błąd, bo najnowsza fala kataklizmów jest tak gwałtowna i wielka, że ich skutki będą miały wpływ na całą resztę świata. Nie zdajemy sobie…
Read More

BIAŁORUŚ. KULTUROWY FENOMEN CZY TYLKO ZBIEG OKOLICZNOŚCI?

Pojawiają się doniesienia o rosyjskich zakusach na Białoruś i pragnieniu włączenia jej w granice odnawiającego się imperium. Oznaczałoby to głęboką zmianę sytuacji geopolitycznej w Europie. Z pozoru, terytorium średniej wielkości zachodniego sąsiada, to dla Rosji – przy jej rozmiarach – rzecz prawie bez znaczenia. Faktycznie odgrywa jednak wielką rolę dla realizacji jej ambicji bycia uznanej za kraj europejski. Rosja ma zadawniony kompleks azjatyckości i wiele jej agresywnych działań we wschodniej części Europy jest spowodowane takim właśnie kompleksem i chęcią uzyskania większego stopnia uznania jako kraju w pełni europejskiego. (więcej…)
Read More

MOSKWA. ŚWIATOWA METROPOLIA CZY EUROPEJSKA PROWINCJA?

  Wbrew obiegowym opiniom nie tylko kontynentalna Europa ale także i sama Unia Europejska są dalekie od jednorodności. W jej przestrzeni wciąż mieszają się trzy wzorce: indywidualistyczne nawyki Zachodu, kolektywne w swej istocie prawosławie oraz cechy jej wschodniej części pochodzące z kultur słabiej wykształconych, do pewnego stopnia zawieszonych w próżni i tkwiących korzeniami w społeczeństwach leśno-stepowych. Z tego powodu sygnalizowaliśmy konieczność zajęcia się „kwestią rosyjską” jako sprawą odrębną, bowiem dopóki istnieje w dotychczasowej formie dopóty jej cień będzie padał na Europę. Dlaczego jednak Rosja ma być uznawana za twór szczególny, skoro wedle Huntingtona jest niekwestionowanym centrum światowego prawosławia? Jeśli tak,…
Read More

HISTORIA DZIEJE SIĘ POZA NASZĄ ŚWIADOMOŚCIĄ

Tytuł eseju nawiązuje do sentencji wyrażonej przez autora Cywilizacji bizantyńskiej -Feliksa Konecznego. Dowodził, że świat zmienił się tak głęboko, że nikt nie jest już prowincjuszem żyjącym bez kontaktu z innymi jego częściami. Dzisiaj, żeby nawet w samej tylko przestrzeni Zachodu zrozumieć samych siebie, trzeba pojąć czym w swej istocie różnimy się on od innych. Nie da się już żyć w izolacji, a media sobie z tym nie radzą, wciąż są powierzchowne i wykazują brak zrozumienia dla kierunku w jakim świat zmierza. (więcej…)
Read More
No widgets found. Go to Widget page and add the widget in Offcanvas Sidebar Widget Area.